Garnacha, Grenache, Cannonau, endemiczne szczepy Hiszpanii to raczej domatorzy – nie wybierają się daleko poza swoją ojczyznę. Gdzie nie gdzie zdarzy im się pojedynczy wypad, ale nigdy tłumnie, zawsze małymi grupkami.
Wyjątkiem jest garnacha, choć czy to na pewno rdzenny szczep hiszpański, zdania są podzielone.
Skąd pochodzi garnacha?
Garnacha pochodzi najprawdopodobniej z Aragonii w północnej Hiszpanii, lecz, jak to często bywa, stare kroniki nie są zbyt precyzyjne, tak więc prawo do miana jej ojczyzny rości sobie także południe Francji oraz Sardynia. W każdym z tych miejsc garnacha znana jest pod inną nazwą – we Francji – grenache, a na Sardynii – cannonau.
Gdzie uprawia się garnachę?
Tam, gdzie ciepło – to najważniejsze. Garnacha lubi (i dobrze znosi) wysokie temperatury, duże nasłonecznienie, jest odporna na wiatr i choroby. Znajdziemy ją przede wszystkim w jej trzech potencjalnych ojczyznach. W Hiszpanii, na północy i w centrum – Katalonia (pod nazwą garnatxa), Aragonia, Rioja – dzięki swojej wrodzonej odporności, przyczyniła się do odbudowy lokalnego winiarstwa po ataku filoksery w XIX w. We Francji występuje powszechnie zwłaszcza na południu – jest arcyważnym szczepem dla Doliny Rodanu (Cotes du Rhone) czy Langwedocji. We Włoszech przede wszystkim na Sardynii. Poza „wielką trójką” znajdziemy ją w USA (zwłaszcza Kalifornii), Chile, Australii, RPA, Argentynie, Izraelu… długo by wymieniać!
Jak smakuje wino ze szczepu garnacha?
Zrobione z garnacha wino nie zawsze smakuje tak samo, choć pewnie cechy są charakterystyczne i powtarzalne. Znakiem rozpoznawczym jest zwykle wysoka zawartość alkoholu, umiarkowana kwasowość, pełne ciało i wyraźny aromat czerwonych owoców.
Ze względu na swoje charakterystyczne cechy (wysoki alkohol, niska kwasowość) garnacha jest chętnie wykorzystywanym składnikiem wielu kupaży. Najsłynniejszym, klasycznym połączeniem z garnachą, a właściwie grenache, bo przenosimy się do Francji, jest GSM – grenache / syrah / mourvedre – połączenie charakterystyczne dla win Doliny Rodanu, ze słynnym Chateauneuf du Pape na czele. W Hiszpanii winiarze również chętnie łączą garnachę z innymi szczepami – często jest uzupełnieniem tempranillo w butelce klasycznej Riojy, w Prioracie lubi się z carineną, w Aragonii – z syrah. Cannonau di Sardegna (czyli garnacha z Sardynii) to z kolei najczęściej wino jednoszczepowe.
Najlepsza garnacha na świecie?
Hiszpania jest miejscem szczególnym dla garnachy, a, idąc głębiej, wyjątkowym miejscem w Hiszpanii jest dla niej apelacja D.O. Campo de Borja, zwana „Imperio de la garnacha”, gdzie zajmuje ona prawie 70% wszystkich upraw. Ciepły i suchy klimat tej apelacji oraz wapienno-kamieniste gleby sprawiają, że jednoszczepowe wina z tej odmiany udają się wyjątkowo dobrze.
To, jak ręka winiarza może decydować o ostatecznym charakterze garnachy można porównać na przykładzie dwóch win z tej apelacji - soczyście owocowego, przystępnego i łagodnego wino w stylu „easy drinking”, jak Gerberas Tino, lub gęstego, cielistego, skoncentrowanego wina o wyraźnych garbnikach Pagos del Moncayo.
Garnacha Blanca
Istnieje też biała odmiana garnachy – garnacha blanca, która jest ważnym szczepem dla północnej Hiszpanii i południowej Francji (tam zwanej grenache blanc), choć w zdecydowanej większości jest uzupełnieniem kupażu z innymi szczepami. Cechami charakterystycznymi są, podobnie jak w czerwonej garnachy, wysoka zawartość alkoholu i umiarkowana kwasowość.
Czerwone garnache czasem są oznaczane jako garnacha tinta / grenache noir.
Uwaga! W Hiszpanii znajdziemy też wina ze szczepu garnacha tintorera – to nie jest ten sam szczep, o którym dziś mówimy, tylko krzyżowka petit bouschet i garnachy, szerzej znana jako alicante bouschet.
Garnacha wino biodynamiczne
Garnacha, jako szczep z natury odporny na choroby, jest bardzo chętni wykorzystywany przez winiarzy hołdujących naturalnym metodom uprawy winorośli. Sięgają po niego producenci zarówno z regionów słynących z garnachy, robiąc wina jednoszczepowe, jak i z nieoczywistych dla niej apelacji, tworząc ciekawe kupaże, jak Neleman i jego wino organiczne Garnacha/Marsellan
Cena Garnacha
Jeśli opis win z garnachy brzmi dla was zachęcająco, to mamy dobrą wiadomość – wina te prezentują często znakomitą jakość w stosunku do ceny, a przyzwoite butelki można dostać za relatywnie niewielkie pieniądze. Na młode, soczyście owocowe, delikatne wino, dobre na początek przygody z tym szczepem wino, wystarczy nam już 30zł Gerberas. Wino z certyfikatem uprawy ekologicznej to wydatek 10-20zł więcej przykładami winnic produkujących takie wina są Neleman i Bodegas la casa luculo. Bogatą, skoncentrowaną, intensywną hiszpańską garnachę, z wyraźnym wpływem dębowej beczki, dostaniemy poniżej stu złotych, czego przykładem może być wyświenite Prados.
Garnacha jest znana i lubiana na całym świecie – teraz już wiecie, dlaczego. Silna, ale i delikatna jednocześnie, soczysta, pełna. Do tego zwykle nie zrujnuje domowego budżetu, a wysokiej klasy butelki potrafią być niezwykle satysfakcjonujące. Spróbujcie koniecznie!
