Rioja – nazwa, obok której w winiarskim świecie nie sposób przejść obojętnie. To właśnie z tej apelacji pochodzą najsłynniejsze wina Hiszpanii. Można zachwycać się jej złożonością, potencjałem starzenia, można też zarzucić nadmierne umiłowanie do dębowej beczki. Można lubić jej powtarzalny styl, lub stwierdzić, że nie nadąża za trendami. Jednego natomiast z pewnością czy miłośnik, czy hater jej nie odmówi – czytelności etykiety.
Uprzejmy hiszpański winiarz poda na etykiecie większość istotnych danych odnośnie winifikacji potrzebnych do analizy, czy wino ma szansę trafić w nasze gusta – zwykle dostaniemy tu informacje nie tylko o roczniku, miejscu pochodzenia i producencie, ale też o szczepach winogron (z procentowym udziałem!), długości beczkowania (a nawet o typie użytych beczek) i czasie spędzonym w butelce przed opuszczeniem piwnic winiarni.
Niektóre z tych informacji nie są jednak podane wprost, dlatego przeanalizujmy teraz przykładową etykietę wina z apelacji Rioja, tak, byście przy kolejnych zakupach treść butelki była dla Was niczym otwarta księga.
**Uwaga, poradnik ten tyczy się win butelkowanych przed 01.01.2019 – stanowią one zdecydowaną większość win obecnych na półkach, dlatego możecie uważać go za aktualny. Zmiany w apelacji DOCa Rioja omówimy w osobnym wpisie***
1.Muriel – to nazwa producenta. Czasem poprzedzone słowem „Bodega(s)” – oznacza to „Winiarnia”.
2.Vendimia Seleccionada – Uwaga! Choć nazwa ta, napisana elegancką czcionką, brzmi dostojnie i obiecuje wiele, to wcale nie musi tak być! Choć faktycznie, może. Oznacza to „Wyselekcjonowany zbiór” i świadczy o tym, że producent zechciał wyróżnić to wino takim właśnie tytułem. Nie jest to jednak oznaczenie regulowane przez apelację, w związku z czym winiarz może umieścić je na etykiecie bez uprzedniego sprawdzenia prawdziwości tego faktu przez władze DOCa Rioja – nie istnieją regulacja mówiące o tym, jak ma wyglądać „wyselekcjonowany zbiór”. Znając portfolio win producenta możemy zwrócić uwagę na takie wino, jednak stojąc przed półką z kilkoma Riojami do wyboru, nie powinno stanowić to dla nas argumentu do wyboru akurat tej butelki.
3.Crianza 2005 to oczywiście rocznik, czyli rok zbioru winogron. A Crianza?
To oznaczenie starzenia wina przed wypuszczeniem na rynek. Omówmy wszystkie oznaczenia, jakie możecie znaleźć na butelce hiszpańskiego wina:
Joven – dosłownie oznacza „młode”, wino, które kontaktu z beczką albo nie miało, albo miało na tyle krótki, że nie „załapało się” na wyższą kategorię. Często też dla win niebeczkowanych (lub krótko beczkowanych) nie stosuje się żadnego oznaczenia długości starzenia.
Roble – dosłownie „dąb” – wino, które spędziło „jakiś” czas w dębowej beczce – zwykle poniżej 6 miesięcy (używane zamiennie z „semi-crianza”). Uwaga! Producenci nie zawsze używają tego określenia, zostawiając wino bez żadnego oznaczenia długości starzenia, mimo krótkiego czasu dojrzewania w beczce.
Crianza – wino, które dojrzewało przynajmniej 24 miesiące, z czego przynajmniej 12 miesięcy w dębowej beczce o pojemności max. 330l.
Reserva – wino, które dojrzewało przynajmniej 36 miesięcy, z czego przynajmniej 12 miesięcy w dębowej beczce.
Gran Reserva – wino, które dojrzewało przynamniej 60 miesięcy, z czego przynajmniej 24 miesiące w dębowej beczce.
Co oznaczenia te znaczą w praktyce? Jak przekładają się one na profil smakowo-aromatyczny naszej butelki? W zrozumieniu tego pomoże nasza infografika:
4. Denominacion de Origen Calificada Rioja – oznaczenie apelacji. W systemie apelacyjnym Hiszpanii, Denominacion de Origen Calificada (DOCa) jest najwyższą (poza nielicznymi Vinos de Pago – wina z wyjątkowych parceli) rangą apelacji w Hiszpanii. Poza Rioją jedynie kataloński Priorat może szczycić się takim statusem. Oznacza to, że wina z Rioja spełniają zaostrzone normy produkcji względem win z apelacji o niższym statucie.
Inne, możliwe do znalezienia oznaczenia miejsca pochodzenia na butelce hiszpańskiego wina, to m.in.:
VdlT – Vino de la Tierra – wino regionalne
D.O. – Denominacion de Origen („Świadectwo pochodzenia”) – wino jakościowe spełniające wymogi danej apelacji
Vino de Pago – prestiżowa kategoria zarezerwowana dla pojedynczych, wyróżniających się winnic.
5. Embotellado Por Bodega Muriel – „Zabutelkowano przez Winnicę Muriel” – oznacza, że producent nie korzysta z usług pośredników przy rozlewie i butelkowaniu swego wina.
KONTRETYKIETA
Z kontretykiety jesteśmy w stanie wyczytać jeszcze bardziej szczegółowe informacje odnośnie winifikacji naszego wina. Przyglądając się treści od góry, możemy wyczytać:
- wino powstało w 85% z winogron Tempranillo, a w 15% z Garnacha. Jeśli nie znajdziemy informacji o użytych szczepach, możemy z dużą prawdopodobieństwem założyć, że mamy w ręce Tempranillo (lub kupaż z dominującym tym właśnie szczepem). - „Seleccion de racimos y granos en mesa” – ręczna selekcja gron
- „12 meses en barrica de robla frances y americano” – hiszpańska precyzja, o której wspominaliśmy. 12 miesięcy wino spędziło w beczkach z dębu francuskiego oraz amerykańskiego. Zdarza się, że producent podaje także procentowe dane odnośnie czasu leżakowania w różnych rodzajach beczek, a także, czy beczki były nowe czy używane.
Na samym dole widzimy naklejkę z symbolem oraz hologramem apelacji DOCa Rioja – jej brak niech pobudzi naszą czujność – możemy mieć do czynienia z podrobioną butelką. „Cosecha” oznacza zbiór - podana przy niej liczba to rok zbioru winogron.
==
Wolicie młode, owocowe wina, czy solidnie potraktowane dębową beczką? 100% tempranillo, czy z domieszką Garnachy? Szukacie słodkiej wanilii od dębu amerykańskiego, czy przyprawowości francuskiego? Teraz już wiecie, gdzie szukać wskazówek, które wino z Riojy może spełnić wasze oczekiwania. Salud!
Autor: Iwo Świerblewski