Cátulo Tinto Organic, Bodegas La Casa Luculo, Garnacha, Navarra, Hiszpania, wino czerwone

Garnacha, Grenache, Cannonau, endemiczne szczepy Hiszpanii to raczej domatorzy – nie wybierają się daleko poza swoją ojczyznę. Gdzie nie gdzie zdarzy im się pojedynczy wypad, ale nigdy tłumnie, zawsze małymi grupkami.

Wyjątkiem jest garnacha, choć czy to na pewno rdzenny szczep hiszpański, zdania są podzielone.

Skąd pochodzi garnacha?

Garnacha pochodzi najprawdopodobniej z Aragonii w północnej Hiszpanii, lecz, jak to często bywa, stare kroniki nie są zbyt precyzyjne, tak więc prawo do miana jej ojczyzny rości sobie także południe Francji oraz Sardynia. W każdym z tych miejsc garnacha znana jest pod inną nazwą – we Francji – grenache, a na Sardynii – cannonau.

Gdzie uprawia się garnachę?

Tam, gdzie ciepło – to najważniejsze. Garnacha lubi (i dobrze znosi) wysokie temperatury, duże nasłonecznienie, jest odporna na wiatr i choroby. Znajdziemy ją przede wszystkim w jej trzech potencjalnych ojczyznach. W Hiszpanii, na północy i w centrum – Katalonia (pod nazwą garnatxa), Aragonia, Rioja – dzięki swojej wrodzonej odporności, przyczyniła się do odbudowy lokalnego winiarstwa po ataku filoksery w XIX w. We Francji występuje powszechnie zwłaszcza na południu – jest arcyważnym szczepem dla Doliny Rodanu (Cotes du Rhone) czy Langwedocji. We Włoszech przede wszystkim na Sardynii. Poza „wielką trójką” znajdziemy ją w USA (zwłaszcza Kalifornii), Chile, Australii, RPA, Argentynie, Izraelu… długo by wymieniać!

Jak smakuje wino ze szczepu garnacha?

Zrobione z garnacha wino nie zawsze smakuje tak samo, choć pewnie cechy są charakterystyczne i powtarzalne. Znakiem rozpoznawczym jest zwykle wysoka zawartość alkoholu, umiarkowana kwasowość, pełne ciało i wyraźny aromat czerwonych owoców.

Ze względu na swoje charakterystyczne cechy (wysoki alkohol, niska kwasowość) garnacha jest chętnie wykorzystywanym składnikiem wielu kupaży. Najsłynniejszym, klasycznym połączeniem z garnachą, a właściwie grenache, bo przenosimy się do Francji, jest GSM – grenache / syrah / mourvedre – połączenie charakterystyczne dla win Doliny Rodanu, ze słynnym Chateauneuf du Pape na czele. W Hiszpanii winiarze również chętnie łączą garnachę z innymi szczepami – często jest uzupełnieniem tempranillo w butelce klasycznej Riojy, w Prioracie lubi się z carineną, w Aragonii – z syrah. Cannonau di Sardegna (czyli garnacha z Sardynii) to z kolei najczęściej wino jednoszczepowe.

Najlepsza garnacha na świecie?

Hiszpania jest miejscem szczególnym dla garnachy, a, idąc głębiej, wyjątkowym miejscem w Hiszpanii jest dla niej apelacja D.O. Campo de Borja, zwana „Imperio de la garnacha”, gdzie zajmuje ona prawie 70% wszystkich upraw. Ciepły i suchy klimat tej apelacji oraz wapienno-kamieniste gleby sprawiają, że jednoszczepowe wina z tej odmiany udają się wyjątkowo dobrze. 

To, jak ręka winiarza może decydować o ostatecznym charakterze garnachy można porównać na przykładzie dwóch win z tej apelacji - soczyście owocowego, przystępnego i łagodnego wino w stylu „easy drinking”, jak Gerberas Tino, lub gęstego, cielistego, skoncentrowanego wina o wyraźnych garbnikach Pagos del Moncayo.

Garnacha Blanca

Istnieje też biała odmiana garnachy – garnacha blanca, która jest ważnym szczepem dla północnej Hiszpanii i południowej Francji (tam zwanej grenache blanc), choć w zdecydowanej większości jest uzupełnieniem kupażu z innymi szczepami. Cechami charakterystycznymi są, podobnie jak w czerwonej garnachy, wysoka zawartość alkoholu i umiarkowana kwasowość.

Czerwone garnache czasem są oznaczane jako garnacha tinta / grenache noir.

Uwaga! W Hiszpanii znajdziemy też wina ze szczepu garnacha tintorera – to nie jest ten sam szczep, o którym dziś mówimy, tylko krzyżowka petit bouschet i garnachy, szerzej znana jako alicante bouschet.

Garnacha wino biodynamiczne

Garnacha, jako szczep z natury odporny na choroby, jest bardzo chętni wykorzystywany przez winiarzy hołdujących naturalnym metodom uprawy winorośli. Sięgają po niego producenci zarówno z regionów słynących z garnachy, robiąc wina jednoszczepowe,  jak i z nieoczywistych dla niej apelacji, tworząc ciekawe kupaże, jak Neleman i jego wino organiczne Garnacha/Marsellan

Cena Garnacha

Jeśli opis win z garnachy brzmi dla was zachęcająco, to mamy dobrą wiadomość – wina te prezentują często znakomitą jakość w stosunku do ceny, a przyzwoite butelki można dostać za relatywnie niewielkie pieniądze. Na młode, soczyście owocowe, delikatne wino, dobre na początek przygody z tym szczepem wino, wystarczy nam już 30zł Gerberas. Wino z certyfikatem uprawy ekologicznej to wydatek 10-20zł więcej przykładami winnic produkujących takie wina są Neleman i Bodegas la casa luculo. Bogatą, skoncentrowaną, intensywną hiszpańską garnachę, z wyraźnym wpływem dębowej beczki, dostaniemy poniżej stu złotych, czego przykładem może być wyświenite Prados.

Garnacha jest znana i lubiana na całym świecie – teraz już wiecie, dlaczego. Silna, ale i delikatna jednocześnie, soczysta, pełna. Do tego zwykle nie zrujnuje domowego budżetu, a wysokiej klasy butelki potrafią być niezwykle satysfakcjonujące. Spróbujcie koniecznie!

Wino hiszpańskie to jedno z najczęściej, pod kątem pochodzenia, kupowanych win w Polsce. Trudno się dziwić – to znane i lubiane butelki, dostępne w zasadzie w każdej półce cenowej. Skąd się bierze? Dlaczego mając do wyboru wina z przeróżnych krajów, serce mocniej zabije nam akurat do butelki ze słonecznego Półwyspu Iberyjskiego?

Powodów jest kilka.

Hiszpańskie wino jest proste do ogarnięcia!

Szczególnie bezproblemowe jest czerwone wino hiszpańskie. Łapiąc losową butelkę wina może czekać nas zdziwienie, że winiarz nie raczył podać na etykiecie niczego, poza nazwą wioski, z którego owe wino pochodzi. U Hiszpanów macie duże szanse, że na etykiecie, poza standardowymi informacjami, jak rocznik, miejsce pochodzenia, producent, dostaniemy też precyzyjne informacje o użytych szczepach winogron (i to z procentowym udziałem), długości beczkowania (a nawet o typie użytych beczek) i czasie spędzonym w butelce przed opuszczeniem piwnic winiarni. Musicie zaznajomić się tylko z podstawowym „kodem” używanym przez hiszpańskich winiarzy – jeśli słowa „Crianza”, „Reserva” czy „Vino de Pago” brzmią dla was jak nazwiska piłkarzy Primera Division, zajrzyjcie do artykułu Jak czytać etykiety Rioja?

Znacie to rozczarowanie, gdy, wybierając przykładowo rieslinga, mając nadzieję na odświeżającą dawkę kwasowości aperitifu na balkonowym przyjęciu, okazało się, że kupiliście słodką landrynkę, dobrą co najwyżej do sernika, którego z resztą nie macie? Wino hiszpańskie raczej nam takiej niespodzianki nie przysporzy – zdecydowanie większość butelek jest opisana również pod kątem zawartości cukru. Wystarczy zapamiętać kilka oznaczeń. I tak:

• Hiszpańskie wino słodkie to vino dulce. Dla fanów słodyczy Hiszpania oferuje m.in. takie wina jak np. słodkie moscatele np. z Valencii czy też słynne na cały świat, likierowo wręcz słodkie Sherry.

• Hiszpańskie wino półsłodkie to vino semi dulce. Są to często niedrogie, soczyście owocowe wina z przewagą słodyczy nad kwasowością.

• Hiszpańskie wino półwytrawne to vino semi seco. Jak wyżej, z tym, że wina te słodyczy zawierają zwykle mniej, mają już bardziej zarysowaną kwasowość, bywają bardziej użyteczne gastronomiczne.

• Hiszpańskie wino wytrawne to vino seco. Wielkie wina hiszpańskie wytrawne (zwłaszcza Rioja, Ribera del Duero czy Prioratu) są uznawane za jedne z najlepszych na świecie.
  

Najpopularniejsze wina hiszpańskie

Stereotyp, że wino hiszpańskie czerwone wytrawne, to wino nieco przyciężkie, solidnie potraktowane dębową beczką, odchodzi powoli do lamusa. Naturalnie, Hiszpanie cały czas robią wielkie wina w takim stylu, jedne z najlepszych na świecie, ale świat hiszpańskich czerwieni ma wiele więcej do zaoferowania. Hiszpańska klasyka, jak Rioja i Ribera del Duero. Nowoczesna, nieco „francuska” Katalonia. Zwiewne, lżejsze, chłodniejsze wina z Galicji. Rozgrzana, upalna Murcja – jest w czym wybierać w tej kategorii. Najpopularniejsze szczepy winogron czerwonego wina hiszpańskiego to:

• Tempranillo – najczęściej uprawiany czerwony szczep Hiszpanii, głównie w północnej i środkowej części kraju. To właśnie na nim bazują najsłynniejsze wina z Riojy i Ribery del Duero. Jak smakuje klasyczne tempranillo z Ribery del Duero? Spróbuj wina Zumaya

• Garnacha – międzynarodowy szczep (znany także jako grenache czy cannonau), uprawiany z największym powodzeniem w Aragonii oraz Katalonii. Daje dobrze zbudowane wina o umiarkowanej kwasowości. Jak smakuje solidnie zbudowana garnacha z Aragonii? Spróbuj Prados Coleccion

• Mencia – przebojem wchodzący do winiarskiej ekstraklasy szczep uprawiany w hiszpańskiej Galicji. Daje wina lżejsze, bardziej zwiewne, eleganckie. Jak smakuje mencia z apelacji DO Ribeira Sacra? Spróbuj Val Do Sosego
  

Białe wina hiszpańskie to również podróż przez różnorodne style – klasyczne, beczkowane Riojy, świeże Verdejo z Ruedy, morskie, orzeźwiające wina z Galicji nad Atlantykiem to tylko kilka z wielu propozycji. Najpopularniejsze szczepy wśród białego wina w Hiszpanii to:

• Verdejo – tzw. hiszpańska odpowiedź na Sauvignon Blanc. Daje lekkie i rześkie, aromatyczne wina.
  Jak smakuje ekologiczne verdejo? Spróbuj Verdejo Ecológico
  

• Albariño – wschodząca gwiazda białej Hiszpanii, szczep uprawiany głównie w Galicji, gdzie daje wina świeże, aromatyczne, z wyraźnym wpływem sąsiedztwa Atlantyku. Jak smakuje klasyczne galicyjskie albarino? Spróbuj Val do Sosego

• Viura – zwana także macabeo. Uprawiany w większości regionów kraju, jednak najlepsze rezulataty daje w Rioja (słynne białe, beczkowane Riojy), Aragonii i Navarze. 

Hiszpania to także królestwo wspaniałych win musujących produkowanych metodą tradycyjną (szampańską) – Cava, a także słynnych na cały świat win wzmacnianych Sherry. W naszej ofercie znajdziesz również wiele musujących win hiszpańskich.

Jak smakuje klasyczna hiszpańska Cava Reserva? Spróbuj Mas Xarot Reserva

Wina hiszpańskie są słoneczne, ciepłe i smaczne!

Niech ten tytuł nie kłóci Wam się z poprzednim akapitem o różnorodności win hiszpańskich. Mowa tu bowiem o dwóch zupełnie różnych podejściach winiarzy do produkcji wina.

Hiszpania jest krajem o największej na świecie powierzchni upraw winorośli na świecie. Naturalnie, znaczna część tych upraw przeznaczana jest na produkcję win stołowych, regionalnych, ogólnie rzecz biorąc win tanich. Ale jest coś w tym, że wybierając niedrogą, marketową butelkę, jest większa szansa, zwłaszcza będąc początkującym odbiorcą, że zasmakuje nam ono bardziej niż sąsiednia butelka. W regionach produkujących duże ilości przystępnego cenowo wina, np. Kastylia La Mancha, panuje ciepły, kontynentalny klimat, co pomaga dojrzewać winogronom, a same wina są często pełniejsze, bardziej owocowe, łagodniejsze od innych, dlatego właśnie wino hiszpańskie półsłodkie czy półwytrawne to często nasz pierwszy krok na drodze do wielkich hiszpańskich, wytrawnych win czerwonych.

¡Hasta luego, amigos! 

Autor: Iwo Świerblewski